عبدالحسینء سایٹء پیٹھ چھوء توہیہ خیرمقدم

باسمه تعالی

مبانی عقلی ھمزیستی مسالمت آمیز و فلسفه آن و راھکارھای دستیابی به ھمزیستی مسالمت آمیز

از: سید عبدالحسین مصطفی موسوی

مبانی عقلی ھمزیستی مسالمت آمیز می شود با ابعاد مختلف بررسی کرد و راھکار ھای دستیابی به ھمزیستی مسالمت آمیز ھم می تواند متعدد باشند،البته اینجانب احترام عملی به تمام ادیان و عقاید عقیدتمندان برای همزیستی مسالمت آمیز پیشنهاد می کنم۔ یعنی حاکمیت اخلاق وجامع اخلاقی۔

در کشوری مثل هند، درباره چنین موضوع فکر کردن و تلاش و سعی برای راھکار ھای دستیابی به ھمزیستی مسالمیت آمیز نیاز مبرم است، زیرا کشور هندوستان مهد تمام ادیان گیتی می باشد، و اینجا از کوچک ترین وگمنام ترین دین گرفته تا بزرگترین ادیان طرفدار دارد، علاوه بر این، بی دین ومادیون هم اینجا حضور فعال دارند ۔ لذا در تلاش راھکار ھای دستیابی به ھمزیستی مسالمت آمیز در هند تصور امن عالم نهفته است که یک امر مطلوب و خدا پسند می باشد۔

در این ضمن من معتقدم که برای دستیابی به چنین ھدف یکی از راھکارها این می تواند باشد که یک مرکز مطالعات ادیان ھند تاسیس شود که تحقیقات جامع در این سلسله آغاز کند ۔ و من آن را دوره مقدماتی راھکار ھای دستیابی به ھمزیستی مسالمت آمیز نام می دهم ۔ کار مقدماتی این تحقیق بشرح ذیل در سه مرحله باید طے کند۔(یک نکته باید اضافه کنم که مراد از اطلاعات جامع، اطلاعات تمام ادیان و مذاهب یک دین و مذهب با تمام زیر شاخه های خود ، بویژه ان فرق و مذاهب که در هند حضور دارند۔)

1۔ وحله اول: مطالعه اصول های ادیان۔

در وحله اول بایستی یک طرح جامع برای مطالعه اصول و تعلیمات بنیادین تمام ادیان هند به رشته تحریر در بیاید و برای این کار از هر یک دین هندی حد اقل یک پژوهشگر انتخاب شود که درباره دین خود از ان اصول و تعلیمات که نسبت به ھمزیستی مسالمیت آمیز عنایت دارند گل چینی کرده با ذکر منابع اصلی آن برشته تحریر دربیاورد۔ دوران تحقیق درباره تعلیمات و رفتار عملی قشر مذھبی ھیچ بحثی یا تبصره ای انجام ندھد۔ مثلا وارد تبصره ای شود، بگوید که اصول اسلام از زندگی مسالمت آمیز مشترک سخن می گوید و انفرادیت را مخصوص از آن توحید می داند لذا بقا را در اشتراک می بیند ولی مسلمانان سرتاسر عالم بیش از ھمه متفرق و از ھم پاشیده اند و۔ ۔ ۔ ھرچند این حرف حقی است ،البته این وضعیت تنها با اسلام مخصوص نیست دیگر ادیان ھم کم و بیش ھمین وضعیت را دارند،لذا در وحله اول صرفا در جمع آوری اطلاعات جامع متمرکز بود، و از ھر گونه حاشیه زنی یا نقد و بررسی چشم پوشی کرد، و فقط مطالب با ذکر منابع بثبت رسانده شود۔

2۔ وحله دوم، موازنه آموزش دین با عمل و کردار دیندار:

در وحله دوم طبق اطلاعات بدست آمده توسط پژوھشگران ھمه ادیان در وحله اول ، برای وارد شدن در وحله آتی یک فھرست جامع از  اصول و آموزه ھای دینی برای ھمزیستی مسالمت آمیز مرتب شود و در این وحله درباره آموزش دین با عمل و کردار دیندار جستجو شود که مثلا اسلام درباره ھمزیستی مسالمت آمیز چه گفته است و مسلمان به چه نحوی بر آن عمل می کند۔ با تفکیک سلایق منطقه ای و جغرافیایی ، لسانی یا قومی ۔اصول و آموزش مسیحیت چه می گوید و مسیحی چه می کند ۔ آموزه ھای ھندوازم در این مقوله چیست و ھندو ھا چگونه بر آن عمل می کند و ۔ ۔ ۔ و این نوع نکات فھرست وار مرتب شوند و وارد وحله سوم شد۔

  3۔ وحله سوم، تدوین پیام ھا و آموزش ھای حساس ادیان:

            و در وحله سوم پیام ھای حساس از کلیات آموزه ھای تمام ادیان ھندی تدوین شوند که کدام دین نسبت به چه موضوع حساس است بایستی شناسائی شوند و این کار مھم ترین وکلیدی خواھد بود لذا بایستی ھر یک دین با تمام شاخ و برگ ھا با باریک بینی مطالعه شده برای ھر یک دین نکات حساس مرتب شود۔ کار وحله سوم بایستی وسیع تر و جامع تر از وحله اول و دوم  باشد با این وصف که در وحله سوم علاوه بر اطلاعات از ادیان ھندی، بایستی اطلاعات جامع از گروه ھای بی دینان و مادیون که در ھند حضور فعال را دارند بدست آورده شود ۔ ھر چند ھدف از این مجاھدت دستیابی به جامع اخلاقی است و بی دینان عمدتا بر خلاف آن برای حصول معاشره آزاد از قیود اخلاقی مقاوم ھستند ، باز ھم با انجمن ھا و احذاب این بی دینان و مادیون رابطه برقرار کرد و تلاش نمود که از آنھا ھم در صورت امکان برای جامع اخلاقی نکات مفید بدست آورد و آنھا را با فوق الذکر اطلاعات ضمیه کرد۔

            در آخر کار تمام اطلاعات بدست آمده را یک جا تدوین کرده برای مراکز کلیدی ادیان برای نظر خواھی ارسال شود ۔ این مراکز کلیدی بایستی در مدت معین سفارشات و آراء خود را به مرکز مطالعات ھمزیستی مسالمت آمیز ارسال کند ، مثلا بتاریخ 25 ماه فلاں تاریخ نھایی برای دریافت سفارشات اعلام شود۔ بدین طریق بصورت منظم در راستای قیام فضای ھمزیستی مسالمت آمیز گام اول برداشته شود۔

گام نخست بسوی قیام فضای ھمزیستی مسالمت آمیز:

اگر در راستای سه وحله ھای یاد شده مجاھدت شود و طوطعه ای ایجاد نشود من معتقدم که برای قیام ھمزیستی مسالمت آمیز راه کار آماده شده است و راهکار نظری برای قیام ھمزیستی مسالمت آمیز برای دوره عملی آماده شده است ۔ قبل از وارد شدن عملیات فیزیکی یک وحله مقدماتی دیگری ھم باید اول طے شود و آن این که نسبت به نکات مھم و کلیدی از اطلاعات بدست آمده توسط ھمه پژوھشگران ادیان ، نظر سنجی عمومی از طریق رسانه ھا آغاز شود و نظرات و پیشنهادات عمومی مردم بثبت برسد۔ سپس تمام اطلاعات برای مجالس ھر یک ایالت ھای ھند برای تشخیص اولویت ھای ایالت خود ارسال شود و در ھر یک مجلس ایالت نسبت به موضوع نظرات و پیشنهادات اضافه کرده رسما برای پارلمان ھند برا تصویب ارسال کند و در نهایت مجلس مرکزی ھند(پارلمان) این موضوع را مورد بحث قرار داده آن را قانون مند کند که ھر یک شھروند ھندی نسبت به ان قانون فریضه مذھبی و ملی پذیرافته آن را به جان خریده با تسلیم و رضا تائید کند۔

نظر گزرا به ادیان در ھند:

اگر بخواھیم یک نظر گزرا به ادیان ھند بکنیم معلوم میشود که ھر یک دین موجود در ھند در سدد راھیابی به ھمزیستی مسالمت آمیز تلاش میکند و اخلاق می آموزد۔ بیش از99%جمعیت ھند دینداران تشکیل می دھند{ هندوازم(82%)؛ بدھ ازم (0.7%)؛ سیکھ ازم (2%)؛ اسلام (12%)؛ مسیحیت (2.5%)؛ جین ازم(0.5%)؛ زرتشت پارسی (0.01%)} و کمتر از یک در صد از آن بی دینان  و مادیون می باشند۔این آمار دقیق ھم نیست البته ، امر مسلم است اکثریت جمعیت ھند دینداران تشکیل می دھند۔ھر یک دین اخلاق می آموزد، این بی دینان ھستند که از اخلاقیات وکالت نمی کند و جاے تاسف و تامل است که در یک کشور عظیم مذھبی و مذھب پرور ھمچون ھند بی دینان در حقیر ترین عدد اینجا زندگی می کند موفق اند و در برچیندن بعد اخلاقی و آموزه ھای مذھبی تلاش می کند و متاسفانه موفق ھم به نظر می رسند۔ و در مقابل اینها دینداران و قشر مذھبی نا تواں بنظر می رسند۔آخر چرا! چراکه این مادیون و بی دین ھائیکه کم تر از یک در صد جمعیت ھند تشکیل می دھند دست به دست یکدیگر داده بصورت منظم فعالیت ھای خود انجام می دھند و 99در صد جمعیت مذھبی علیه یک دیگری موضع گیری انتخاذ کرده به ھدف اصلی مذھبی خود دستیابی پیدا نمی کند لذا موفق نیستند ۔ در حالیکه ھر یک مذھب درس ھمکاری دوستی و محبت می دھد ۔

نگاھی گزرا به آمار تقریبی مذاھب و آموزه ھای مذھبی آن:

ھندوازم(82%)

            طبق یک آمار موجود در رسانه ھای انترنتی 82% درصد جمعیت ھند ھندو ھا تشکیل می دھد۔ درباره آموزه ھای دینی ھندو ھا آمده است که ھیچ کس مؤسس این مذھب نیست ۔ ھمانطور که آقای سوامی وویکانندا نوشته است "۔۔۔۔۔ این مذھب (ھندوازم)اصول بیان می کند ، نه که اشخاص[1]۔" ھمچنین تعارفی که در باره ھندوازم ارایه میشود در آن آمده است که "ھندوازم دین خدا محوری است و دیگر ادیان ، دین پیامبر محور می باشد[2]۔" معلوم میشود که در ھندوازم برای تعامل و تعاون جوھر موجود است ، به ادیانی که ما ادیان الھی می گوئیم ، ھندوھا انھا را بنام ادیان پیامبر محوری می نامند۔ بدین ترتیب در ھندوازم برای ادیان الھی از جمله مسیحیت و اسلام دعوت ھمکاری موجود است۔

بدھ ازم(0.7%)

            موسس بدھ ازم سدھارتھا گوتما بدھا می باشند که نه خود را خدا خواند و نه پیروان وے او را خدا می دانند،بلکه معتقداند که او یک فرد مفکر و زحمت کش بود که به اسرار و رموز زندگی پے برده بود۔ در آموزه ھای مذھبی بدھ ازم آمده است که بدھ ازم معتقد است که "حلاج مشکلات انسان در درون انسان نهفته است نه که بیرون [3]۔"و این امر ھم ظاھرا ھمچون ھندوازم برای راھکارھای دستیابی به ھمزیستی مسالمت آمیز پیدا کردن ترغیب می کند ۔

سیکھ ازم(2%)

            موسس سیکھ ازم آقای گرو گوبند سنگھ می باشند ۔ در آموزه ھای مذھبی سیکھ ازم آمده است که" در مذھب سیکھ ازم عقاید کور کورانه  نیست و این یک جمھوری مذھب و پرتوی امید و خوشحالی می باشد [4] ۔

اسلام (12%)

                "اسلام متشکل از عقاید و احکام است که در تمام ابعاد زندگی به ضروریات انسان جواب می دھد [5]۔ "بدین منوال اسلام نه صرفا از ھمزیستی مسالمیت آمیز وکالت می کند بلکه در صف اول در دسیابی  به ھمزیستی مسالمت آمیزایستاده است ۔           

مسیحیت (2.5%)

          در آموزه ھای مسیحیت آمده است که " خدمت به انسان و انسانیت فریضه انسان است[6]۔"اینجا ھم وکالت از دستیابی به ھمزیستی مسالمت آمیز موجود است ۔

جین ازم(0.5%)

                جین ازم ھر چند ھمچون بود ازم است که آقای مھاویرا آن را تاسیس کرده بودند و ھمزیستی مسالمت آمیز را علاوه بر آموزه مذھبی خود، آن را اصل اصیل عقاید جین ازم می خواند۔              

زرتشت (0.01%)

            ذرتشتان که در ھند پارسی خوانده میشوند، در آموزه ھای مذھبی آن می خوانیم که نیکی و بدی باھم در ستیزند اگر کار بد انجام داده شود قدرت بدی ھا حاکم و اگر کار ھای شایسته انجام داد میشوند قدرت نیکی حاکم میشود۔ از این نظر در این مذھب ھم برای زندگی مسالمت آمیز ترغیب موجود است ۔

                غرض تمام ادیان موجود در ھند از نظر آموزه ھای مذھبی دارای یک محور ھستند ھر چند طرز بیان جداگانه است و این امر فطری و معقول است ۔حالا اگر به زیر شاخه ھای مذھب نگاه کنیم مثلا ھندوازم در شیوازم، ویشنوازم، شکتی ازم، سمرت ازم و۔۔۔۔ تقسیم است۔ مذھب سیکھ ازم در نرنکاری ، دھمدری، جیت و ۔۔۔ تقسیم است ۔ اسلام در شیعه امامیه ، حنفی ، شافعی حنبلی ، مالکی و ۔۔۔۔ تقسیم است۔ ھمین وضعیت از دیگر ادیان است و کسی منکر این اختلافات نیست،البته این امر ھم ناقابل انکار است که در تمام ادیان مشترکات موجود است و مشترکات یک مذھب با زیر شاخه ھای خود که طبیعی و عقلی است ۔ می شود گفت که در میان تمام ادیان مشترکات محدود وجود دارد و میان یک دین ومذھب با زیر شاخه ھای خود مشترکات زیادی وجود دارد و یکی از مشترکات شاخص ادیان که با شاخ و برگ خود بر تعلیمات مذھبی حاکم است اخلاقیات می باشد و این یک اصول مشترک میان ھمه ادیان می باشد ۔ھر چه قدر آموزه ھای اخلاقی بر جامع حاکم شود ھمزیستی مسالمیت آمیز بطور خود کار گسترش پیدا می کند ، که زمینه سازی برای آن در کشوری ھمچون ھند که یک کشور مذھبی و مذھب پرور است  نیاز مبرم است۔ و درمان ھر درد جهانی بطور عموم و برای ھند بالخصوص موجود است۔

            از بارگاه الله سبحان وتعالی دست بدعا ھستم که برای ھر یک بنده خدا روی این کره خاکی ھمزیستی مسالمت آمیز نصیب فرماید و ھندی ھا را نعمات و برکات آموزه ھای مذھبی درک کردن و پیاده کردن نصیب کند تا اینکه امتیاز وا کردن در ھای ھمزیستی مسالمت آمیز در شبه قاره ھند به ھند اختصاص دھد و ما را از اعوان انصار انسان ظلم ستیز و عدالت جو قرار دھد۔

آمین یا  رب العالمین ۔

والسلام علیکم ورحمۃ الله

آغا سیدعبدالحسین  مصطفی موسوی

‏ترجمه از اردو ‏01‏ ربیع الثانی‏، 1431